Nieświadome poznanie rozwiązania, czyli dlaczego oglądanie tutoriali bez praktyki może nie dawać efektów

 Ostatnio od czasu do czasu lubię sobie odpalić krótką rundę gry Doom. Dla niewtajemniczonych - jest to jedna z pierwszych strzelanek, która polega na przemierzaniu skomplikowanych map i strzelaniu do demonów. Gra składa się z wielu map następujących jedna po drugiej. Ogólnie graczem nie jestem, gra jest skomplikowana i budzi niepokój.

Zamiast błądzić po jej zakamarkach, czasem włączę sobie tutorial opisujący jak najsprawniej przejść daną mapę. Nie robię tego bezpośrednio przed grą, raczej dla odprężenia gdy mam wolną chwilę.

Cały ten setting przypomina mi naukę programowania - mamy w nim rzeczy nieznane i budzące lęk, niepokój, które najchętniej chcielibyśmy mieć już za sobą. Teraz pytanie, czy warto oglądać tutoriale przed działaniem?

Na podstawie własnych doświadczeń z gry zauważyłem że nie. Oglądanie poziomu przed grą nie powoduje wytworzenia powiązań między tym co robię, a tym co obejrzałem. Przykładowo - obejrzałem kilka nagrań jak przejść etapy 1, 2, 3. Następnie gram jakiś czas później w te poziomy i nie widzę żadnej poprawy w mojej grze. Nie zachodzi efekt - aha, w tym korytarzu może kryć się demon x, a w tym jest sekret.

Co więcej, złapałem się na tym, że oglądam czasem film 1 o etapie 1. Po jakimś czasie przechodzę etap 1, zupełnie nie pamiętając o filmie. Jestem nieświadomy znajomości rozwiązania. Włączam znowu film 1 i wtedy dopiero łapię się na myśli - ale przecież to jest film który oglądałem przed grą (pamiętam z niego jakieś zwroty autora) i w który grałem. Dopiero post factum zachodzi połączenie tych dwóch rzeczy - uświadomienia sobie, że oglądałem ten konkretny etap przed grą, następnie - efektu AHA - tutaj mogłem zagrać inaczej i co gorsza, widziałem to podczas pierwszej projekcji. Jest to dziwne uczucie, bo zachodzi ono dopiero, gdy film obejrzę 2 razy. Warto zauważyć że grę przechodzę pierwszy raz i nie mam możliwości jej powtarzania raz po raz.

Można z tego wyciągnąć wniosek, że może zamiast podczas nauki programowania cisnąć cały czas tutoriale jeden po drugim, lepiej jest łączyć je z jakimś innym źródłem i wracać do nich post factum. Jeśli zakodujemy jakiś problem i natrafimy potem na tutorial, w którym znajdziemy jego łatwe rozwiązanie i połączymy te dwa fakty, to prawdopodobnie ten film widzieliśmy już wcześniej, ale nie byliśmy świadomi tego, że rozwiązuje on nasz problem.

Wydaje mi się też słuszne uogólnienie, że nauka nie jest liniowa. Bardzo często początkowo nie potrafimy wykorzystywać rozwiązań problemów, bo nie nabyliśmy umiejętności rozpoznawania problemów. Osoba doświadczona potrafi skategoryzować swój problem i dzięki temu, znajdzie na nie rozwiązanie z pakietu dostępnych jej rozwiązań. 

Wnioski 

1 - nauka bez praktyki może nic nie dawać

2 - retrospekcja jest kluczowa

3 - możemy znać rozwiązanie jakiegoś problemu, ale być tego nieświadomi